Een “Nieuwe” Taal…

Door Rob van Leeuwen.

Onlangs had ik in een (wandel)groep op facebook contact met een persoon die ik verder niet kende. Op een gegeven moment kwam het onderwerp aan bod van mijn door zelfdoding overleden oudste zoon. Na een korte uitleg van mij kwam er een opmerking van de andere kant: “Heel vervelend”.
“Heel vervelend? Heel vervelend?” Deze woorden spookten een tijdje door mijn hoofd. Mijn zoon heeft op 22 jarige leeftijd een eind aan zijn leven gemaakt. “Heel vervelend”. Het gekke was dat ik dit schrijven al in mijn hoofd had voordat bovenstaande plaatsvond maar ik vond het een typisch voorbeeld van communicatie tussen lotgenoten en niet-lotgenoten. “Your lips move but I can’t hear what you’re saying”. Deze zin komt uit het lied “Comfortably Numb” van Pink Floyd en geeft steeds meer het gevoel weer dat ik soms ervaar als ik andere mensen hoor praten.

Mijn ervaring is namelijk dat ik steeds meer vervreemd raak van de wereld die uiteraard voor het overgrote deel uit niet-lotgenoten bestaat. Het lijkt haast alsof die mensen een andere taal spreken. En dat heeft me geïnspireerd tot het schrijven van deze tekst. Tijdens dit schrijven moest ik ook plots denken aan een aflevering van de oeroude serie: “The Twilight Zone”. Deze aflevering heet: “Word Play”. In dit korte filmpje van nog geen 18 minuten wordt het verhaal verteld van een man die plots merkt dat zijn omgeving letterlijk langzaam maar zeker een andere taal gaat spreken. Dit veroorzaakt bij hem paniek. Hoe eenzaam moet je je voelen als niemand meer “jouw” taal spreekt? Je partner niet, je collega’s niet, je vrienden niet…

Ik heb deze aflevering opgezocht op Youtube en bekeken en het maakte indruk op me. Voor degenen die het interessant vinden dit filmpje te bekijken, het is handig om de Engelstalige ondertiteling aan te zetten. In deze aflevering van The Twilight Zone wordt weliswaar iets duidelijk. Los van de woorden blijven andere dingen wél universeel en tijdloos als taal. En dat zijn liefde, verdriet, angst, hoop oftewel emoties en daaraan gekoppeld lichamelijk contact zoals een knuffel, een simpele aanraking of een zoen. Maar ook een glimlach of knikje met het hoofd als groet of teken van medeleven.

Een of meerdere trauma’s kunnen ten grondslag liggen aan een depressie en suïcidale gedachten. Maar ook zonder aanwijsbaar opgelopen trauma kun je het gevoel hebben niet te kunnen verbinden met de mensen en/of de wereld om je heen. Naar mijn mening kunnen er dan wel degelijk oorzaken zijn maar die zijn dan voor de meeste mensen onzichtbaar, ongrijpbaar. Mogelijk omdat zij niet dezelfde “taal” spreken. De oorzaak hiervan kan liggen in opvoeding, omgeving, maar ook in de genen, en met dit laatste bedoel ik niet de genen in het fysieke DNA, maar meer virtuele genen die te maken kunnen hebben met overdracht van trauma’s van generatie op generatie. En als je hier over nadenkt, zijn “opvoeding” en “omgeving” precies dit. Immers bestaat je opvoeding en omgeving voornamelijk uit mensen met al hun mooie kwaliteiten maar ook tekortkomingen, hun angsten, en mogelijk onderdrukte daadwerkelijke identiteit waardoor ze wellicht een meer oppervlakkige taal spreken.

In zo’n omgeving zou je kunnen stellen dat een volgende generatie dus geen “goede” voorbeelden heeft. Dat betekent dat als de ware identiteit naar boven wil komen in het individu, zich wil ontdekken en manifesteren, die dit dan soms helemaal alleen moet doen. Tenzij er gelijkgestemden (lees: “gelijk sprekenden”) in de buurt zijn om elkaar hierin te steunen. Maar als dat niet het geval is, kan dit leiden tot een intellectuele maar vooral emotionele vereenzaming met alle mogelijke gevolgen van dien.
Ik begrijp de “droomwereld” waarin mensen graag willen verblijven, zich verstoppen als het ware. Sterker nog, de meeste mensen leven in een schijnwereld die voor hen ideaal lijkt maar een verschrikking is voor diegenen die hier doorheen prikken omdat zij niet in deze schijn kunnen leven. En die personen zoeken dan soms hun eigen wereld op via fantasieën of drugs of andere verslavingen, of ze verlaten deze wereld fysiek volledig…
Door de ervaring die lotgenoten hebben opgedaan, is het mogelijk dat als neveneffect de weg naar het hart meer opent en daarmee de weg naar andermans hart. Het tegenovergestelde is echter ook mogelijk. Je hart kan op slot gaan om te grote schade te voorkomen. Zelfbescherming en/of ontkenning. Een masker. Zelfs een combinatie of misschien beter gezegd afwisseling van openen en sluiten van je hart is mogelijk.

In deze tijd van corona spreken steeds minder mensen dezelfde taal. Ze “verstaan” elkaar maar begrijpen elkaar niet. Met woorden komen we er niet meer uit. Dat blijkt steeds meer. Er ontstaat steeds meer afstand en onbegrip en verdeeldheid. En waarom? Mede omdat de universele taal (zoals de eerder genoemde lichamelijke signalen) ons ook afgenomen wordt, dan wel moeilijk gemaakt en ontraden. “Ontmoedigd” zou je het kunnen noemen. En inderdaad, de “moed” en de motivatie zijn steeds verder te zoeken.
De mens leeft sowieso steeds meer in een kunstmatige wereld waarin status, uiterlijk en presteren (ego) de norm zijn geworden. En als je hier niet aan mee wenst te werken, omdat je het pure onschuldige kind in je niet wil verloochenen, wordt je vaak voor “gek” verklaard en verstoten door degenen die wel meegaan in deze artificiële omgeving. Het is niet voor niets dat mensen die zich niet willen/kunnen conformeren aan de oppervlakkige en gejaagde maatschappij, hun heil vinden in wél universele creatieve talen zoals muziek en andere vormen van kunst.

Hierbij kan soms een risico optreden. Sommigen gaan hierin zo op, dat ze ondanks hun gekozen richting, toch de connectie verliezen met ook gelijkgestemden en daardoor als het ware een eigen taal ontwikkelen die naar het lijkt niemand anders meer verstaat of spreekt. Er kan dan een ondraaglijke gekmakende eenzaamheid ontstaan die slecht kan aflopen…
Ik denk dat zolang er voldoende “woordloze” communicatie is, en met “communicatie” bedoel ik in dit geval “verbinding”, deze eenzaamheid voorkomen kan worden. Spreken met het hart dus!

Al schrijvende realiseer ik me opeens dat mijn “boodschap” hier alleen middels woorden wordt omschreven. Geen knuffel, geen hand op jullie hand, arm, of schouder. Geen warme glimlach met springlevende en/of troostende oprechte ogen.
En toch hoop en verwacht ik dat minimaal een aantal van jullie de essentie van mijn woorden kan ontvangen. En als dat het geval is, prijs jullie gelukkig, want daarmee is bewezen dat de weg naar jullie hart voldoende open staat. Zo open zelfs, dat simpele woorden daar welkom zijn en “gevoeld” worden.

Laten we proberen tijdens dit leven daadwerkelijk te verbinden met elkaar. Soms lukt dat met ordinaire woorden, maar dat neemt niet weg dat de universele taal wat mij betreft de enige echte en gewenste is.
Net zoals in de film “The Matrix” de hoofdpersoon de keuze wordt gegeven tussen de rode pil (ruwe, gevaarlijke maar echte wereld) of de blauwe pil (veilige oppervlakkige wereld), kunnen wij ter vergelijking er voor kiezen om de nietszeggende holle taal te spreken, of de universele taal van ons hart, inclusief de moeilijke momenten en pijn die dat soms met zich mee brengt.

In de oppervlakkige wereld lijkt overleven makkelijker, maar feitelijk zijn de mensen daarin al “gestorven”. In de pure ruwe wereld is overleven een kunst, maar “echt” leven mogelijk.
Hoe meer mensen die “blauwe pil” uit The Matrix film gaan slikken, des te bitterder de “rode pil” kan gaan smaken voor de rest. En andersom, hoe meer mensen de “rode pil” gaan slikken, hoe zoeter deze kan gaan smaken.
En laat de taal die wij “spreken” alsjeblieft een positieve bijdrage hieraan leveren…